اصول طراحی لباس

طراحی لباس موضوع این مقاله است که در ابتدا مقدمه ای بر آن را بیان خواهیم کرد. پوشش هر جامعه ای، نمایانگر فرهنگ آن جامعه است و هر کشور، شهر و ناحیه ای، پوششی مخصوص به خود را دارد. روش های تولید لباس و تغییراتی که در مدل های آن داده می شود، همگی پیرو پیشرفت مد هستند. از این رو با توجه به خاصیت مد که بنای اصلی آن تنوع و تحول است، تولید شدن لباس ها نیز همواره در حال تغییر است. در طول هر زمانی با توجه به نیازهای جامعه، یک نوع پوشش باب می شود. احتمالا متوجه شده اید که هر چند سال یکبار، پوشیدن لباس های قدیمی دوباره مد می شود، این امر به همان نیازهای جامعه بازمی گردد. اگر بخواهیم این موضوع را باز کنیم مطمئنا بحثی طولانی خواهیم داشت، لذا مستقیما به سراغ موضوع این مقاله، یعنی اصول طراحی لباس می رویم که یک هنر در رابطه با ایجاد لباس و مد است.

طراحی لباس

طراحی یک هنر در رابطه با ایجاد تغییرات در مد و لباس است که با توجه به ذات تغییر پذیر و پویای صنعت پوشاک هر طراح لباس وظیفه دارد که با ایجاد تغییر در یکی از چهار اصل طراحی یعنی فرم، جزئیات، بافت و رنگ، یک طرح جدید و نو خلق کند‌. بنابراین طراحی لباس در واقع هنر به وجود آوردن تغییر در حوزه پوشاک با توجه به وضعیت فرهنگی و اجتماعی در یک بازه زمانی مشخص است. یک طراح خوب با بهره گیری از اصول خاص این رشته هنری، می تواند یک طرح زیبا و جذاب ایجاد کند.

به طور کلی هر طراح از ایده تا تولید لباس باید یک سری مراحل را پشت سر بگذارد که به ترتیب شامل:

– تصمیم گیری و برگزیدن یک ایده خلاقانه

– به روی کاغذ آوردن ایده به واسطه طراحی و نقاشی

– ترسیم الگوی لباس با توجه به طرح

– برش پارچه براساس الگوی طرح

– و در نهایت دوخت لباس طراحی شده

 

مراحل طراحی لباس

هر طرحی در حوزه ی پوشاک و مد شامل چندین مرحله شده که بر اساس اصول و مبانی طراحی لباس پشت سر گذاشته می شوند. این اصول شامل مواردی هستند که در ادامه به آن ها می پردازیم.

ظاهر: این مرحله از طراحی، شامل ظاهر لباس می شود و براساس میزان پوشیدگی، تعداد تکه های لباس و ترکیب بندی آن ها براساس رنگ، اندازه و مدل انجام می شود.

ساختار: در این بخش از طراحی به مدل یقه، آستین ها، جیبدار بودن یا نبودن، بالاتنه و پایین تنه لباس، نقشه دوخت، رنگ و هارمونی، جنس پارچه و بافت آن پرداخته می شود. مهم ترین اصل در طراحی ساختار لباس های غربی، نمایش دادن فرم بدن براساس فرمول آناتومی (نشان دادن قسمت هایی از اندام یا با لباس یا بدون لباس) است و این مورد برای لباس های شرقی معمولا بر مبنی اصل هندسه ( نشان دادن پارچه و پوشاندن قسمت های بیشتر از بدن) وجود دارد. در واقع در طراحی ساختار لباس های شرقی، نمای لباس از دیگر ویژگی های آن مهم تر است.

تزئینات: در این مرحله از طراحی لباس به لوازم جانبی، اکسسوری و به طور کلی تمامی مواردی که در جهت زیباتر کردن طرح از آن ها استفاده می کنند( مانند، دکمه ها، گلدوزی، خط های دوخت، منجوق دوزی ها، طرح های پارچه و…) پرداخته می شود. در طراحی تزئینی نقش های اصلی شامل ۵ دسته کلی می شوند:

• طرح های طبیعت گرا: برگرفته از طرح های انسان ها، حیوانات، گل و گیاه، منظره ها و…
• طرح های انتزاعی: شامل طرح های غیر طبیعی
• طرح های هندسی: برگرفته از اشکال هندسی مانند: دایره، مستطیل و..
• طرح های نوشتاری: شامل حرف ها و شکل های نوشتاری
• طرح های تاریخی: برگرفته از عنصرهای تاریخی
• طرح های ترکیبی: شامل ترکیبی از چند طرح مختلف

اصول عمومی در طراحی لباس

در طراحی لباس رعایت چندین اصل عمومی امری ضروری و لازم الاجرا محسوب می شود که در این قسمت به بررسی هریک به صورت جداگانه می پردازیم.

اصول تعادل

این اصل در طراحی لباس بیان می دارد که استفاده از رنگ ها، بافت و لوازم جانبی، باید متناسب باشد. معمولا بکارگیری این عناصر به صورت قرینه انجام می شود، اما یک طراح حرفه ای خوب بلد است که از دل استفاده غیر قرینه این عنصرها، طرح های جدید و زیبا بیرون بکشد. همان گونه که ذکر شد این مورد مستلزم داشتن مهارت بالا در زمینه طراحی لباس است، زیرا استفاده نامتقارن همیشه و در تمامی جوامع پاسخ مثبت دریافت نمی کند، شاید دو آستین که با یکدیگر قرینه نیستند زیبا به نظر برسد، اما مطمئنا این مورد برای یقه یک لباس صدق نمی کند.

اصول رنگ ها

مهم ترین اصل در طراحی لباس انتخاب و به کارگیری رنگ به حساب می آید. این که یک طراح از چه ترکیب رنگی برای کار خود استفاده می کند، بسیار حائز اهمیت است، بنابراین او برای داشتن یک طراحی موفق باید حتما درک درستی از رنگ ها و ترکیب کردن آن ها به صورت هماهنگ و اصولی برای هر نوع لباس داشته باشد. به عنوان مثال در لباس های بچه گانه، استفاده از رنگ های شاد و در لباس های محیط کار استفاده از یک رنگ معقول بسیار مهم است. ناگفته نماند که شناخت انواع رنگ ها و ترکیباتی که با یکدیگر هم خوانی دارند، خود به عنوان یک مبحث جداگانه به طراحان در دوره طراحی آموزش داده می شود.

در طراحی اصولی، یک طراح باید حتما در نظر داشته باشد که برای هر فصل، رنگ های گوناگونی وجود دارد و تناژ تیره یا روشن در فصل های مختلف متغیر است.( در میان رنگ های مورد استفاده برای تمامی فصل ها، طلایی، قهوه ای، سفید و سیاه تقریبا ثابت هستند و در بین ترکیبات دیده می شوند.)

اصول ریتم

تکرار کردن پشت سر هم یک عنصر در طراحی لباس را ریتم گویند. یک طراح حرفه ای باید به قدری مهارت داشته باشد که بتواند تنوع را با ریتم هم پا نماید. او باید این توانایی را داشته باشد که ریتم را با استفاده از شکل های منظم یا نامنظم، رنگ های گوناگون، گلدوزی ها، تکه های پارچه، نگین، دکمه و.. در دست بگیرد تا با تکرار آن ها و ایجاد یک هارمونی به خوبی توجه ها را به قسمت معینی از یک لباس جلب کند.

اصول تناسب

برای این که اصل تناسب را در طراحی یک لباس به خوبی پیاده نمایید، باید حتما هماهنگی و نظم در لباس موج بزند و برای این کار توجه به اندازه ها و تعداد عنصرها امری الزامی محسوب می شود. بنابراین می توان گفت که هماهنگ بودن تمامی قسمت های لباس و دقت در جسم و اندام مخاطبان مهم ترین موارد در رعایت اصول تناسب هستند. مثال آرایش کردن چشم ها می تواند مصداق بارز این مطلب باشد، زیرا باید حتما در انجام این کار نهایت دقت را به خرج دهید تا هر دو چشم درست مانند یکدیگر آرایش شوند و با دقت انجام دادن این کار، امری بسیار ضروری برای داشتن چهره ای خوب و قابل قبول است.

 

اصول هماهنگی در طراحی لباس

رعایت اصول هماهنگی زمانی نمود پیدا می کند که لباس در یک قاب کلی در نظر گرفته شود. در واقع طرح شما باید در نهایت به شکلی باشد که تمامی قسمت های آن با یک دیگر هماهنگ و هر جزو در جای درست خود قرار گرفته باشند. به عنوان مثال ساسون ها یا درزها باید در جای استاندارد و اصولی خود به کار گرفته شوند و یا ترکیب رنگ رعایت شده باشد نه این که بالاتنه یک رنگ بوده، پایین تنه یک رنگ و آستین ها رنگ دیگر.

سایر اصولی که در این زمینه باید مورد توجه قرار بگیرند، شامل موارد شرح داده شده در قسمت زیر هستند:

• بافت پارچه

جنس ( نرمی و زبری)، وزن ( سبک یا سنگین)، ضخامت، ظاهر و طرح پارچه برای لباس های متنوع بسیار مهم است. مثلا یک مانتو برای فصل تابستان را نمی توان از پارچه های ضخیم طراحی کرد.

• فرم لباس

اولین موردی که پس از طراحی و دوخت لباس دیده می شود، فرم آن است که معمولا در یکی از دسته های حرفA (بالاتنه تنگ پایین تنه گشاد)،‌ ساعت شنی( کمر تنک بالاتنه و پایین تنه گشاد)، استوانه ای( سراپا یکدست)، ‌پف دار، گوه ای( بالاتنه گشاد، پایین تنه تنگ) دسته بندی می شوند.

• رعایت جزئیات

مواردی از جمله، برش ها، دکمه ها، مدل یقه و آستین و به طور کلی تمامی مواردی که به عنوان تزئینات استفاده می شوند، جزئیات یک لباس به حساب می آیند و به آن خاصیت منحصر به فردی می دهند در این اصل مورد توجه قرار می گیرند.

نکته 1: در یک طراحی اصولی جهت دوخت یک لباس خیره کننده، بسیار مهم است که تمامی اصول ذکر شده برای لوازم جانبی، مانند عینک، کیف، کفش، شال و… نیز صدق کند.

نکته 2: یک مورد میتواند یک طراحی لباس ساده به نظر برسد اما جزئیات کوچک آن برای بیننده تفاوت های چشم گیری را به وجود آورد و همین نقطه عطف مدل باشد.